DA LI SU POTREBNE IZMENE ZAKONA O IZVRŠENJU I OBEZBEĐENJU?

Privremena mera za obezbeđenje novčanog potraživanja

PROCESNO PRAVO

Privremena mera za obezbeđenje novčanog potraživanja

Da bi se odredila privremena mera za obezbeđenje novčanog potraživanja, pored verovatnoće postojanja potraživanja, poverilac mora učiniti verovatnim da će izvršni dužnik osujetiti ili znatno otežati naplatu potraživanja time što će svoju imovinu ili sredstva otuđiti, prikriti ili na drugi način njima raspolagati (opasnost po potraživanje).

Razrešenje dužnosti javnog izvršitelja

UPRAVNO PRAVO

Razrešenje dužnosti javnog izvršitelja

Javni izvršitelj, koji u zakonom propisanom roku, nije položio pravosudni ispit razrešava se dužnosti javnog izvršitelja.

Analiza stanja izvršnog zakonodavstva u građanskim stvarim

UDK 347.952(497.11)
COBISS.SR-ID 39486729

ANALIZA STANJA IZVRŠNOG ZAKONODAVSTVA U GRAĐANSKIM STVARIMA

* Prof. dr Nebojša Šarkić, redovni profesor i dekan Pravnog fakulteta Univerziteta Union, Beograd.

** Doc. dr Zoran Vavan, docent na Fakultetu za pravne i poslovne studije dr Lazar Vrkatić, Novi Sad, Univerzitet Union, Beograd.

Rezime: Slobodno možemo reći da sa izvršnim zakonodavstvom u Republici Srbiji u pogledu njegove ažurnosti i funkcionalnosti, nismo imali previše sreće. Česte izmene zakonskih propisa koji regulišu ovu oblast utiču na pravnu nesigurnost, ali i pokazuju neadekvatan odnos zakonodavca prema osnovnim pitanjima izvršne materije: dispozicija izvršnog poverioca, formalni legalitet, oficijelnost u vođenju postupka, zaštita izvršnog dužnika, primena pravila izvršnog prava u drugim propisima i sl. Ipak, najvažnija pitanja koja zakon mora da uredi odnose se na ustavni koncept mogućnosti prenošenja poslova sa sudova na druge pravosudne funkcije i profesije (u konkretnom slučaju javnog izvršitelja), te garancija zakonitosti postupanja svih onih koji u mehanizmu izvršavanja sudskih odluka učestvuju u ovom postupku.
Cilj koji smo sebi preambiciozno odredili u ovome radu je da pokušamo da kroz kritičku analizu osnovnih principa postojećeg normativnog supstrata damo svoje viđenje šta bi valjalo izmeniti i eventualno doraditi kako bi se postojeći tekst zakona popravio i ova materija uredila na, po našem mišljenju, bolji način.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju, javni izvršitelji, izvršenje sudskih odluka, izvršna isprava, izvršni dužnik, izvršni poverilac, rokovi.

Postupci izvršenja sudskih odluka u porodičnim odnosima

UDK: 347.952:347.63/.64(497.11)

POSTUPCI IZVRŠENJA SUDSKIH ODLUKA U PORODIČNIM ODNOSIMA
Prof. dr Nebojša Šarkić, redovni profesor i dekan Pravnog fakulteta Univerziteta Union, Beograd.
Doc. dr Zoran Vavan, docent na Fakultetu za pravne i poslovne studije dr Lazar Vrkatič, Novi Sad, Univerzitet Union, Beograd.

Rezime: Postupci izvršenja iz porodičnih odnosa regulisani su Zakonom o izvršenju i obezbeđenju. U okviru četvrtog dela navedenog normativa, koji se odnosi na izvršenja radi ostvarenja nenovčanih potraživanja, peta glava posvećena je izvršenju odluka u vezi sa porodičnim odnosima. Navedenim odredbama, regulisani su postupci predaje deteta, održavanja ličnih odnosa sa detetom i izvršenja radi zaštite od nasilja u porodici, zaštite prava deteta i drugih odluka u vezi sa porodičnim odnosima. U okviru navedene glave zakona uređen je samo deo izvršnih postupaka iz porodičnih odnosa, dok postupak izvršenja radi naplate zakonskog izdržavanja – alimentacije, kao najčešći postupak u ovoj vrsti izvršne referade, nije obuhvaćen. Zapravo, postupci naplate zakonskog izdržavanja nisu posebno, celovito i jedinstveno uređeni nijednim članom ZIO, izuzev što su u par članova svrstani u prioritetna potraživanja.
Postupci izvršenja predstavljaju često završnu fazu u ostvarenju konkretnog potraživanja i realizaciju obaveze određenih subjekata, te bez njih uživanje prava proklamovanog zakonom i utvrđenog odlukom suda nije moguće. Upravo iz tog razloga, da bi zaštita prava iz porodičnih odnosa u sudskim postupcima bila delotvorna, postupak izvršenja mora biti efikasan i svrsishodan.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju, postupci izvršenja, izvršenje radi predaje deteta, izvršenje radi održavanja ličnih odnosa sa detetom, izvršenje radi zaštite od nasilja u porodici i zaštite prava deteta, izvršenje radi naplate zakonskog izdržavanja.

Izdavanje platnog naloga

PROCESNO PRAVO

Izdavanje platnog naloga

Ako parnični sud ne usvoji predlog za izdavanje platnog naloga, nastaviće postupak po tužbi u skladu sa odredbama zakona koje važe za opšti parnični postupak.

Sprovođenje izvršenja u praksi (neka sporna pitanja)

UDK: 347.952(497.11)

SPROVOĐENJE IZVRŠENJA U PRAKSI (NEKA SPORNA PITANJA)
Aleksandra Trešnjev, predsednik Komore javnih izvršitelja Republike Srbije.

Rezime: U primeni Zakona o izvršenju i obezbeđenju, nešto dužoj od godinu dana, pojavila su se prva sporna pitanja koja su od značaja za pravilnu primenu zakona i podzakonskih akata koji regulišu materiju izvršenja i obezbeđenja, ali i za ujednačenu praksu u postupanju javnih izvršitelja i sudova. U radu se analiziraju najčešće i najznačajnije dileme koje se pojavljuju u praksi javnih izvršitelja. U prvom redu to su pitanja: otežanog pristupa podacima o izvršnom dužniku i njegovoj imovini koji su od značaja za vođenje izvršnog postupka, zatim pitanje adekvatne i efektivne saradnje javnih izvršitelja sa policijom prilikom sprovođenja izvršenja, kao i pitanje neujednačenosti u postupanju javnih izvršitelja i sudova i njihove međusobne koordinacije. Kako je proširenje ovlašćenja javnih izvršitelja koje je predvideo ZIO praćeno i proširenjem sistema kontrole nad njihovim radom, to se u radu ukazuje i na zakonom predviđeni sistem sudske kontrole nad radom javnih izvršitelja i postupak nadzora nad njihovim radom koji obavljaju Komora javnih izvršitelja i Ministarstvo pravde. Pored ovih, u radu se ukazuje i na druga pitanja koja su od značaja za pravilnu primenu ZIO i rad javnih izvršitelja.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju, primena zakona, saradnja sa policijom, praksa javnih izvršitelja.

Primena načela formalnog legaliteta na rad javnih izvršitelja

UDK: 340.134:347.952(497.11)
35.078.3:347.952-051

PRIMENA NAČELA FORMALNOG LEGALITETA NA RAD JAVNIH IZVRŠITELJA
Prof. dr Nebojša Šarkić, Pravni fakultet Univerziteta Union u Beogradu.

Rezime: Načelo formalnog legaliteta podrazumeva nemogućnost da se u izvršnom postupku na bilo koji način preispituje, menja ili prilagođava izvršna isprava – sudska odluka, doneta u parničnom ili nekom drugom postupku. Ono što se podrazumeva, ali ipak želimo da naglasimo, ovo načelo sada dobija izuzetnu snagu i važnost jer se ono primenjuje i ostvaruje i preko javnih izvršitelja. Ovo načelo ima čak i intenzivniji značaj kada se radi o primeni istog na rad javnog izvršitelja, nego na rad sudova, zbog specifičnog položaja javnih izvršitelja kao privatne pravosudne profesije.
Kada se u pravu uvode neki novi pravni instituti, ili nekoj već postojećoj instituciji daju nova ovlašćenja, moramo biti izuzetno oprezni i pažljivo pratiti rad te institucije ili primenu tog novog instituta.
Javni izvršitelji kao nova pravosudna profesija koja zapravo ima dominantnu ulogu u postupku sprovođenja izvršenja, moraju biti pod izuzetnim nadzorom stručne javnosti, ali i same javnoizvršiteljske profesije, odnosno Komore. Mora se striktno voditi računa o primeni načela formalnog legaliteta kao jednog od temeljnih načela izvršnog prava. Ni sud pa ni javni izvršitelj ne sme odstupiti od izvršne isprave jer bi se na taj način dovelo u pitanje postojanje pravnosnažne i izvršne odluke a samim tim bi se dovela u pitanje i načela pravne sigurnosti, zakonitosti i nadasve načelo ustavnosti.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju, sud, javni izvršitelj.

Načelo formalnog legaliteta u praksi izvršenja sudskih odluka

UDK: 347.952

NAČELO FORMALNOG LEGALITETA U PRAKSI IZVRŠENJA SUDSKIH ODLUKA
Prof. dr Nebojša Šarkić, v. d. dekana Pravnog fakulteta Univerziteta UNION u Beogradu.

Rezime: U teoriji izvršnog prava kao nesporno je utvrđeno da se mogu izvršavati samo kondemnatorne odluke, i koje su podobne za sudsko rešenje. Takođe teorija prihvata načelo formalnog legaliteta, po kojem izvršni sudija a samim tim ni javni izvršitelj u izvršnom postupku ne mogu izvršnu ispravu menjati, usaglašavati ili preinačavati. Nažalost, u praksi se dešavaju odstupanja od načela formalnog legaliteta a što je i bio predmet izučavanja u ovome radu.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju; izvršno pravo; izvršna i verodostojna isprava, formalni legalitet, podobnost za izvršenje.

Troškovi izvršnog postupka

UDK: 347.952-051(497.11)
347.921.6

TROŠKOVI IZVRŠNOG POSTUPKA
Mirjana Dimitrijević, javni izvršitelj imenovan za područje Višeg i Privrednog suda u Beogradu.

Rezime: Novi Zakon o izvršenju i obezbeđenju opšta pravila o troškovima izvršnog postupka postavlja u odredbama čl. 33. i 34. Zakon, pre svega, pravi razliku između prethodnog i konačnog snošenja troškova izvršnog postupka, zatim reguliše pitanje oslobađanja od prethodnog snošenja troškova izvršnog postupka i, na kraju, reguliše pitanje redosleda namirenja troškova izvršnog postupka kada oni stoje u konkurenciji sa glavnim i sporednim potraživanjem izvršnih poverilaca. Međutim, Zakon ne uređuje sva pitanja koja se tiču troškova izvršnog postupka, te će se shodno primenjivati i odredbe Zakona o parničnom postupku koje regulišu pitanje troškova postupka, i to supsidijarno i odgovarajuće, u onoj meri u kojoj nisu u suprotnosti sa osnovnim načelima izvršnog postupka.
Svaki novi zakon na početku primene stvara potrebu za pravilnim tumačenjem uz razumevanje cilja i svrhe zakona. Prilikom najavljivanja sistemskih promena koje donosi novi ZIO teško je bilo zamisliti da će se među prvim spornim pitanjima pojaviti ona koja se odnose na troškove izvršnog postupka.
Čini se da je prilikom uspostavljanja novog koncepta izvršnog sistema u Republici Srbiji oličenog u isključivoj nadležnosti javnih izvršitelja za sprovođenje izvršenja, odnosno pri donošenju novog zakona i Javnoizvršiteljske tarife izostala ozbiljnija ekonomsko-finansijska analiza koja bi pokazala kako će ovakav novi koncept uticati na tzv. „cenu koštanja izvršnog postupka“.

Ključne reči: Zakon o izvršenju i obezbeđenju, Zakon o parničnom postupku, troškovi izvršnog postupka, Javnobeležnićka tarifa.